دفتر کل توزیع‌شده در بلاک‌چین چیست؟

برای رسیدن به درک درستی از ماهیت بلاک‌چین آشنایی کلی با دفتر کل و دفتر کل توزیع‌شده بسیار ضروری است با مجله ارز دیجیتال همراه شوید .

به ساده‌ترین بیان می‌توان گفت که دفتر کل توزیع‌شده نوعی سیستم دیجیتالی برای ثبت و نگهداری اطلاعات و تراکنش‌هاست. برخلاف پایگاه‌های داده سنتی که در آن داده‌ها بصورت متمرکز و در یک سرور مرکزی ذخیره می‌شدند در Distributed Ledger تمامی تراکنش‌ها به صورت کاملا غیرمتمرکز و همراه با جزئیات در پایگاه‌های داده مختلف ذخیره می‌شوند.

دفاتر کل توزیع‌شده بیشتر برای ثبت داده‌های مشخص مانند اسامی و فهرست‌ها و داده‌های متغییر مثل تراکنش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دفاتر به شکلی طراحی شده‌اند که در آن هر نود یا گره وظیفه تایید و پردازش تراکنش‌ها را بر عهده دارد. این سیستم توانسته است تا تحول عظیمی در فرایند ثبت و نگهداری داده‌ها بوجود آورد و در نحوه ارتباط میان اطلاعات تغییرات اساسی ایجاد کند.

 

تاریخچه دفتر کل : نگاهی به گذشته

برای آشنایی بهتر با مفهوم دفتر کل توزیع‌شده ابتدا بهتر است از لحاظ تاریخی این موضوع را بررسی کنیم.

هزاران سال پیش پس از انقلاب کشاورزی، جوامع دست‌خوش تغییرات زیادی شدند. با رشد جمعیت مردم علاقه کمتری به جوامع کوچک کشاورزی داشتند. در واقع مردم زندگی در روستاهای بزرگ‌تر با جمعیت بیشتر را ترجیح می‌دادند. اما افزایش مقیاس همیشه پیچیدگی‌های بیشتری نیز به دنبال دارد. با به وجود آمدن جوامع پیچیده‌تر و بزرگ‌تر پس از انقلاب کشاورزی استفاده از اعداد به عنوان سیستمی متفاوت برای مدیریت اطلاعات ضروری به نظر می رسید.

شخصی به نام جک در عهد قدیم را در نظر بگیرید که مسئولیت جمع‌آوری میوه جات برای خانواده اش را به عهده دارد. این کار نیاز به خاطر زیادی تعداد میوه های تک تک درختان به صورت جداگانه ندارد به این علت که ذهن انسان قابلیت ذخیره‌سازی و پردازش اطلاعات در این حجم را دارا نمی‌باشد.

به هر حال با رشد جوامع جمع‌آوری مالیات از شهروندان توسط رهبر جامعه، روسای قبایل و پادشاهان امری ضروری به نظر می‌رسید. به این منظور نیاز به حضور افرادی معتمد برای ذخیره‌سازی و پردازش اطلاعات بصورت عددی حس می‌شد. بنابراین انواع مختلفی از اطلاعات شکل گرفت، اطلاعات درآمدی افراد، اطلاعات در رابطه با بدهی‌های بین افراد و همچنین داد و ستدهایی که بین آن ها انجام می‌شد.

به عنوان مثال، (قبیله الف) متشکل از چوپانان را در نظر بگیرید که در فصل کشاورزی ذخیره آب زیادی دارد. قبیله‌ای در همسایگی آن (قبیله ب) به علت میزان بارندگی کم و موقعیت جغرافیایی نامناسب با کمبود آب مواجه است. روسای این دو قبیله با هم وارد معامله‌ای می‌شوند به این ترتیب که قبیله “الف” ۵۰۰۰ لیتر آب در اختیار قبیله ب قرار می‌دهد و قبیله “ب” باید در ازای آن طی یک سال ۲۰۰۰ لیتر آب به همراه سه تن گندم به قبیله الف بدهد.

 

دفتر کل توزیع‌شده (Distributed Ledger) چیست؟

در مقیاس‌های بزرگ، معاملاتی مانند مثال ذکر شده نیاز به ذخیره‌سازی و پردازش اطلاعات زیادی دارد. اما ذهن انسان قادر نیست این حجم از اطلاعات را به خاطر سپرده و پردازش کند. بدلیل محدودیت ذهنی بشر شبکه‌های انسانی تا مدت‌ها ساده و کوچک باقی ماندند، تا زمانی که سیستمی جدید برای پردازش اطلاعات عددی با حجم بالا به وجود آمد. اما از چه مکانیزمی برای غلبه بر محدودیت های ذهن انسانی استفاده شد؟ جواب کوتاه و ساده برای این سوال یک کلمه است: زبان! بخصوص اشکال و نمادهایی که نشان دهنده اعداد، محصولات و ارتباطات انسانی می‌باشند.

به طور ساده سیستم دفتر کل کلاسیک را می‌توان به صورت یک سیستم ثبت کاغذی ساده به منظور ذخیره‌سازی اطلاعات و ارتباطات عددی بین افراد، خانواده‌ها و جوامع در نظر گرفت.

بنابراین، اگر مقداری گندم بین خانواده جک و همسایه‌اش در ازای میوه‌جات مبادله شود، این مبادله در سیستم دفتر کل ثبت می‌شد: سیستمی متشکل از وسیله ای برای نوشتن و برگه کاغذ که توسط روسای جوامع به منظور ثبت مبادلات و بدهی های افراد جامعه اداره می‌شد.

سال‌ها بعد این سیستم باعث به وجود آمدن اتحادیه‌ها در غرب اروپا شد که می‌شود آن ها را به عنوان نخستین نسخه از بانک‌ها در نظر گرفت. اتحادیه‌ها به منظور وام‌دهی به کشاورزان و سازندگان به وجود آمدند و در نتیجه از روش‌های پایه‌ای حسابداری برای مدیریت مبادلات مختلف بصورت متمرکز استفاده می‌کردند.

دفتر کل متمرکز

حال با بررسی مطالب ذکر شده دفتر کل (متمرکز) به چه معنا است؟ به طور ساده، اگر شما با علم حسابداری سر و کار داشه باشید حتما با واژه دفتر کل آشنایی دارید.

دفتر کل (Ledger) مکانیزمی برای ثبت تمامی رویدادهای مالی یک شرکت، جامعه یا زیست بوم است.

به بیان دیگر، هر زمان که رویدادی مالی اتفاق می‌افتد از دفتر کل برای ثبت اطلاعات آن رویداد استفاده می‌شود. در حال حاضر در سیستم‌های حسابداری مدرن، دفتر کل دفتری است که تمامی رویدادهای مالی مرتبط با دارایی‌ها، سرمایه، بدهی شرکت‌ها، هزینه‌ها و درآمد نهایی در آن ثبت و نگهداری می‌شود. در شکل سنتی دفتر کل دفتری بزرگ بود که تمامی حساب‌ها و رویدادهای مرتبط با آن‌ها دارای صفحات جداگانه بودند، اما در حال حاضر با استفاده از نرم‌افزارهای حسابداری دفتر کل شرکت‌ها در این نرم‌افزارها ثبت و ضبط می‌شود. این امر باعث سرعت و دقت بالاتر در انجام این کار شده‌است.

حال که بیشتر با مفهوم دفتر کل آشنا شدید، این سوال پیش می‌آید که Distributed Ledger به چه معناست و چه تفاوتی با دفتر کل در حالت کلاسیک دارد؟

 

تکنولوژی دفتر کل توزیع‌شده یا DLT چیست؟

به بیان ساده، دفتر کل توزیع‌شده در واقع دفتر کلی است که به اشتراک گذاشته‌می‌شود. مانند دفتر کل کلاسیک سیستمی برای مدیریت و ثبت حساب‌ها است که تفاوت آن با نوع کلاسیک در نگهداری و مدیریت آن است.

به عنوان مثال در سیستم بیت‌کوین هر گره (فرد در سیستم) یک نسخه کامل کپی شده از دفتر کل را دارد که می‌تواند تمامی تراکنش‌های ثبت‌شده را روی آن مشاهده کند. در واقع دفتر کل توزیع‌شده پایگاه‌داده‌ای است که در شبکه‌ای گسترده از node ها به اشتراک گذاشته‌می‌شود. این بدین معنی است که افرادی که به این پایگاه‌داده دسترسی دارند می‌توانند یک نمونه کپی از دفتر کل را از صفحه‌های نمایشگر کامپیوتر خود بصورت لحظه‌ای مشاهده کنند. بنابراین اگر تصمیم به ایجاد رکوردی در دفتر کل توسط یکی از افراد انجام شود، این رکورد برای تمامی افراد دیگر روی شبکه در عرض چند ثانیه یا چند دقیقه منعکس خواهدشد.

 

تفاوت میان دفتر کل توزیع‌شده و سیستم‌های غیرمتمرکز و متمرکز

به منظور اجرای این رکورد، تمامی نودها باید این رکورد را اعتبار سنجی و تایید کنند، که در شبکه بیت‌کوین این عمل با آزادسازی بلاک‌ها و از طریق عملیات استخراج مهیا می‌شود.

 

چه کسانی به دفتر کل توزیع‌شده دسترسی دارند؟

بطور کلی در دفتر کل توزیع‌شده افرادی که به آن دسترسی دارند در واقع افرادی هستند که باید به آن دسترسی داشته‌باشند. به بیان دیگر، هر فردی که قسمتی از شبکه را شکل داده‌باشد باید قابلیت دسترسی به دفتر کل را داشته‌باشد، و بتواند از طریق کلمه عبوری وارد دفتر کل شده و آن را مشاهده کند.

در رابطه با ارزهای دیجیتال و تکنولوژی بلاک‌چین نیز، نمایش دفتر کل به شکل عمومی امری عادی است، بدین معنی که هرکسی می‌تواند در پایگاه‌داده دفتر کل به اطلاعات تراکنش‌ها دسترسی داشته‌باشد و آن‌ها را مشاهده کند. باید خاطر نشان کرد که دسترسی عموم به اطلاعات تراکنش‌ها روی دفتر کل توزیع‌شده به این معنی نیست که افرادی که قابلیت دسترسی دارند امکان تغییر و یا حذف این اطلاعات را داشته‌باشند. برای اعمال تغییری در دفتر کل توزیع‌شده، تمامی افراد داخل شبکه باید به توافق متقابل برسند که به این عمل اجماع گفته می‌شود. به بیان ساده‌تر به منظور تایید و نهایی‌شدن تغییری روی رکوردهای شبکه افراد شبکه باید با یکدیگر به توافق برسند.

 

چه نوع دارایی‌هایی در دفتر کل توزیع‌شده مبادله می‌شوند؟

دفتر کل توزیع‌شده دارایی‌های متنوعی از جمله دارایی مالی (پول)، قانونی، الکترونیکی یا حتی فیزیکی را پوشش می‌دهد. به عنوان مثال، می‌توان از دفتر کل توزیع‌شده برای بازرسی گله‌ای از گاوها بین گروهی از کشاورزان به نام‌های پیت، جان و دیو استفاده کرد. تمامی این کشاورزان کیلومترها دورتر از زمین زراعی خود زندگی می‌کنند، به این دلیل فردی به نام استیو را برای مدیریت و بازرسی خرید و فروش گاوهای خود استخدام می‌کنند. هر روز صبح، استیو دفتر کل توزیع‌شده ای که پیت، جان و دیو به آن دسترسی دارند را بروزرسانی می‌کند و به این ترتیب هر سه نفر قادر به دیدن اطلاعات خرید و فروش گاوها و قیمت آن ها بصورت لحظه‌ای هستند.

 

دفتر کل توزیع‌شده چگونه کار می‌کند؟

بدون نیاز به بررسی از دیدگاه فنی، بطور ساده می‌شود گفت یک دفتر کل توزیع‌شده از طریق نودها عمل می‌کند. نودها نقاط ارتباطی روی شبکه هستند که از طریق شبکه‌های توزیع‌شده می‌توانند اطلاعات دریافت، ارسال، ذخیره و یا ایجاد کنند. در واقع یک نود، کامپیوتری است که نرم‌افزار دفتر کل توزیع‌شده را اجرا می‌کند.

در مثال بالا، هر یک از کامپیوترهای پیت، جان و دیو که برای مدیریت گله خود از آن استفاده می‌کنند یک نود محسوب می‌شود. که با استفاده از آن این افراد می‌توانند شناسایی، پردازش و مبادله با یکدیگر داشته‌باشند. بنابراین نودها نقاطی در داخل یک شبکه یا سیستم هستند.

می‌توان کنفرانس تلفنی را به عنوان مثالی دیگر در نظر گرفت. هرشخص که در این کنفرانس شرکت می‌کند یک نود است که ارتباط شبکه ای بین آن‌ها تضمین می‌کند که این افراد می‌توانند با یکدیگر صحبت کنند.

بنابراین برای درک بهتر نحوه عملکرد دفتر کل توزیع‌شده آشنایی با مفهوم گره یا “node” امری ضروری است. نودها نقاط ارتباطی هستند که به افراد و دستگاه‌ها امکان برقراری ارتباط در یک شبکه را می‌دهند.

مفهوم دیگری که برای درک بهتر نحوه عملکرد دفتر کل توزیع‌شده باید با آن آشنایی داشت “مکانیسم اجماع” می باشد. منظور از اجماع توافق تمامی نودها برای اعمال تغییرات در یک شبکه است.

 

تفاوت بلاک‌چین و دفتر کل توزیع‌شده

در واقع این‌گونه می‌توان گفت که هر بلاک‌چین یک دفتر کل توزیع‌شده است، اما هر دفتر کل توزیع‌شده لزوماً بلاک‌چین نیست. در واقع دفتر کل توزیع‌شده مفهومی کلی‌تر از بلاک‌چین دارد و می‌توان بلاک‌چین را یک مورد از انواع دفتر کل توزیع‌شده دانست. بنابر این می‌توان گفت:

بلاک‌چین (Blockchain) دفتر کل توزیع‌شده یا پایگاه‌داده‌ای است که برای گسترش زنجیره‌ای از بلاک‌ها از آن استفاده می‌شود.

 

مزایا و معایب دفتر کل توزیع‌شده

 

مزایا

غیرمتمرکز: همان طور که ذکر شد دفتر کل توزیع‌شده بین توسط نودها در سراسر دنیا عمل می‌کند و به یک سرور مرکزی مانند بانک یا موسسه‌های مالی متصل نیست.
کنترل کامل افراد بر اطلاعات مالی خود: افراد با داشتن نسخه‌ای از دفتر کل توزیع‌شده دسترسی کامل به اطلاعات مالی خود و مدیریت آن دارند.
امنیت بالا و کاهش ریسک : زمانی که شبکه بین نودهای مختلف در نقاط و توسط دستگاه‌های مختلف گسترش یافته است، و همان طور که ذکر شد برای اعمال تغییری نیاز به اجماع نودها می باشد پس در این شبکه یک هکر باید حداقل به ۵۱ درصد از شبکه کنترل داشته‌باشد تا بتواند در آن تغییری ایجاد کند، و از آن جایی که این امر تقریبا غیر ممکن است پس شبکه امنیت بسیار بالایی دارد و در مقابل حملات و هک بسیار مقاوم عمل می‌کند.
جلوگیری از بی‌نظمی: دفتر کل توزیع‌شده به دلیل دادن امکان مدیریت لحظه‌ای اطلاعات به افراد باعث جلوگیری از بی‌نظمی می‌شود.

معایب

پیچیدگی: درک دفتر کل توزیع‌شده و بکارگیری آن برای افراد عادی کمی مشکل است.
خطاهای انسانی: همان گونه که ذکر شد اطلاعات روی دفتر کل توزیع‌شده غیر قابل ویرایش و حذف کردن هستند. بنابراین هنگام ثبت اطلاعات و انجام تراکنش‌ها باید صد در صد از صحت آن اطمینان داشت چون اگر به اشتباه ثبت شود دیگر امکان تغییر آن وجود ندارد.

نتیجه گیری

اگر از علاقه‌مندان به بازار ارزهای دیجیتال باشید، برای درک بهتر عملکرد این بازار باید با مفاهیم اولیه آن آشنایی داشته‌باشید. یکی از این مفاهیم تکنولوژی بلاک‌چین است. تکنولوژی بلاک‌چین در واقع نوعی از دفتر کل توزیع‌شده می‌باشد. بنابراین یکی از مفاهیم اصلی برای درک بهتر ارزهای دیجیتال آشنایی با دفتر کل توزیع‌شده و نحوه عملکرد آن است. ما در این مقاله سعی کردیم تا حد امکان و با زبانی ساده این مفهوم را برای شما بیان کنیم. تا بتوانید با بهره کافی از این مطلب وارد دنیای ارزهای دیجیتال بشوید.